Pankalla, A. (2011). Mitocentryczna psychologia kulturowa Ernesta Boescha. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Informacje dodatkowe

Spis treści
WPROWADZENIE 13

1. Omówienie tytułu i problematyki pracy 13
2. Podstawowe problemy oraz struktura pracy 16
3. Gł6wne cele realizowane w pracy 17
4. Miejsce koncepcji Boescha i niniejszej pracy na tle stanu badań 18
5. Uzasadnienie wyboru tematyki pracy 20
6. Kontekst teoretyczno-filozoficzny pracy i jej metodyka 22
6.1. Odniesienia do filozofii nauki 23
6.2 Znaczenie i metodologia badań historycznych 26
6.3. Odniesienia psychologiczne: kulturalizm 28
7. Podsumowanie 29

Rozdział pierwszy. PERSPEKTYWA ROZBIEŻNA ODWRÓCONA. IDEA KULTURY A PSYCHOLOGIA :. 32

1.1. O pojęciu kultury w psychologii 33
1.1.1. Ogólne definicje kultury 34
1.1.2 Psychologiczne definicje kultury 34
1.2. Historyczny splot wątków psychicznych i kulturowych w psychologii 36
1.2.1. Wątki kulturowe w historii współczesnej myśli psychologicznej 36
1.2.1.1. Voelkerpsychlogie Moritza Lazarusa i Heymanna Steinthala 36
1.2.1.2. Voelkerpsychlogie Wilhelma Wundta 38
1.2.1.3. Idea kultury w psychologii postwundtowskiej do około 1990 roku 40
1.3. Idea kultury w psychologii ostatnich dwu dekad 42
1.3.1. Termin "kultura" w psychologii głównego nurtu 42
1.3.2 Najnowsza historia psychologii kulturowej 44
1.2.3.1. Proweniencja oraz antecedensy filozoficzne i psychologiczne psychologii kulturowej 45
1.3.2.2. Miejsce psychologii kulturowej wśród pokrewnych podejść, dyscyplin, subdyscyplin 46
1.3.2.3. Wybrane ujęcia psychologii kulturowej 49
1.3.2.4. Podziały psychologii kulturowej 52
1.3.3. Styl myślowy współczesnej psychologii kulturowej 55
1.3.3.1. Pojęcie stylu myślowego 55
1.3.3.2. Specyfika i wspólny styl myślowy w koncepcjach psychologii kulturowej 56
1.3.3.3. "Psychogenność" w psychologii kulturowej 57
1.4. Podsumowanie 59

Rozdział drugi. POTRÓJNE NARODZINY. TOŻSAMOŚĆ NAUKOWA BOESCHA I PROWENIENCA JEGO MYŚLI 60

2.1. Biogram naukowy Ernesta Boescha 61
2.1.1. Biografia Boescha 61
2.1.2 Związki biografii Boescha z jego koncepcją 68
2.2. Korzenie teorii działania symbolicznego i psychologii kulturowej Boescha 72
2.2.1. Autorzy pośrednio inspirujący Boescha 74
2.2.1.1. Wilhelm Wundt 74
2.2.1.2. William James 76
2.2.1.3. Pierre Janet 77
2.2.1.4. Edouard Claparede 77
2.2.2. Autorzy bezpośrednio inspirujący Boescha 78
2.2.2.1. Zygmunt Freud. 78
2.2.2.2. Kurt Lewin 79
2.2.2.3. Jean Piaget 81
2.3. Recepcja postaci Boescha i jego poglądów naukowych 84
2.4. Znaczenie idei kultury w poglądach Boescha na rzeczywistość i wiedzę 87
2.4.1. Rzeczywistość faktyczna i symboliczna 87
2.4.2. Nauka, teoria, metoda 89
2.4.2.1. Cykl wiedzy: kultura - wiedza - kultura 90
2.4.2.2. Nauka 92
2.4.2.3. Nauka a kultura i rozwój 94
2.4.2.4. Metody badawcze w psychologii 95
2.5. Podsumowanie 97

Rozdział trzeci "DOŚWIADCZENIE SAMLOR". TEORIA DZIAŁANIA SYMBOLICZNEGO I PSYCHOLOGIA KULTUROWA BOESCHA 98

3.1. Ogólne założenia teorii działania symbolicznego i psychologii kulturowej Boescha 101
3.1.1. Podstawowe zagadnienia teorii działania symbolicznego 102
3.1.2. Kulturowe oblicze człowieka i psychologii 105
3.1.2.1. Człowiek jako istota kulturowa. 106
3.1.2.2. Perspektywa kulturowa w metodologii TDS i krytyka psychologii głównego nurtu 107
3.1.3. Boeschowskie ujęcie kultury 111
3.1.3.1. Relacja "kultura - natura" 111
3.1.3.2. Doświadczanie kultury, konotacje i denotacje 112
3.1.3.3. Rozumienie kultury 115
3.1.3.4. Funkcje kultury. 119
3.1.3.5. Kultura a znaczenie 121
3.1.3.6. Człowiek jako cultural being 124
3.1.3.7. Kultura a wychowanie 125
3.1.4. Boeschowskie rozumienie psychologii kulturowej 127
3.1.4.1. Podstawowe założenie psychologii kulturowej Boescha i jej obszar zainteresowań 128
3.1.4.2. Zestawienie psychologii kulturowej z psychologią głównego nurtu, psychologią międzykulturową i antropologią kulturową 130
3.2. Działanie i symbolizm - dwa kluczowe pojęcia teorii działania symbolicznego i psychologii kulturowej Boescha 142
3.2.1. Działanie 143
3.2.1.1. Źródła idei działania w koncepcji Boescha 143
3.2.1.2. Boeschowskie pojmowanie działania 144
3.2.1.3. Działanie a doświadczenie 144
3.2.1.4. Podziały działań 146
3.2.1.5. Cele działania 148
3.2.1.6. Poliwalencja działania 150
3.2.1.7. Działanie a znaczenia i wartości 151
3.2.1.8. Składniki i fazy działania 153
3.2.1.9. Potencjał działania 155
3.2.1.10. Koordynacja i dynamika działań 157
3.2.1.11. Tendencje działań i pole działania 159
3.2.1.12. Świadomość/nieświadomość działania 160
3.2.2. Symbolizm (działania) 162
3.2.2.1. Symbol i symbolizm w teorii działania symbolicznego i psychologii kulturowej Boescha 162
3.2.2.2. Rytuał jako przykład działania symbolicznego 164
3.2.2.3. Konotacje a symbolizm działania 165
3.2.2.4. Typy i aspekty symbolicznych konotacji 166
3.3. Przestrzeń, czas i przedmiot w teorii działania symbolicznego i psychologii kulturowej Boescha 170
3.3.1. Przestrzeń 171
3.3.1.1. Przestrzeń obiektywna i subiektywna 171
3.3.1.2. Działaniowa organizacja przestrzeni 172
3.3.1.3. Symbolika przestrzeni 173
3.3.2. Czas 174
3.3.2.1 Rodzaje czasu i jego percepcja 175
3.3.2.2. Oś "przeszłość - przyszłość" i znaczenie antycypacji 176
3.3.2.3. Mity jako źródło poczucia czasu 176
3.3.3. Przedmiot. 177
3.3.3.1. Cztery parametry i dwa aspekty przedmiotu 179
3.3.3.2. Przedmiot osobisty 180
3.3.3.3. Obiektywacja podmiotu i subiektywacja przedmiotu 181
3.3.3.4. Symbolizm przedmiotów 184
3.3.3.5. Przedmioty instrumentalne i konsumpcyjne 185
3.3.3.6. Przedmioty estetyczne 187
3.3.3.7. Przedmioty magiczne 188
3.3.3.8. Typy przedmiotów a typy orientacji w świecie 192
3.3.4. Wnioski z analizy pojęć przestrzeni, czasu i przedmiotu 193
3.4. Tożsamość w koncepcji Boescha 193
3.4.1. Wprowadzenie w Boeschowskie ujęcie tożsamości 100
3.4.2. Tożsamość - próba systematyzacji 200
3.4.2.1. Od Ja do ja i poczucia tożsamości 200
3.4.2.2. Odkrycie Ja u dziecka: rozwój idei i doświadczenia Ja 202
3.4.2.3. Ja a poczucie tożsamości 203
3.4.2.4. Tożsamość a fantazmat ja 204
3.4.2.5. Ja a ciało 205
3.4.2.6. Tożsamość a przedmioty 208
3.4.2.7. Empatia a tożsamość. 211
3.5. Podsumowanie 214

Rozdział czwarty. SYMBOLIKA GUERNIKl. PERWAZYJNOŚĆ IDEI MITU W MYŚLI BOESCHA 216

4.1. Idee mitu i fantazmatu w psychologii 217
4.1.1. Psychologiczne koncepcje mitu 217
4.1.2 Fantazmat jako zindywidualizowana wersja mitu 220
4.1.3. Idea mitu w psychologii kulturowej 223
4.1.3.1. Koncepcja mitu Wilhelma Wundta 223
4.1.3.2. Koncepcja mitu Jerome'a Brunera 224
4.2. Fantazmat i mit u Boescha: ujęcie z przełomu lat 70. i 8O. 225
4.2.1. Boeschowskie ujęcie fantazmatu w 1976 roku 226
4.2.2. Boeschowskie ujęcie mitu na początku lat 8O. 227
4.3. Boeschowska wykładnia fantazmatu i mitu 228
4.3.1. Poglądy Boescha na temat fantazmatu 228
4.3.1.1. Definicje fantazmatu. Fantazmat, fantazja, fantazm . 229
4.3.1.2. Geneza, podziały i funkcje fantazmatów 232
4.3.1.3. Fantazmat a normalność i psychopatologia 235
4.3.2. Poglądy Boescha na temat mitu 238
4.3.2.1. Definicje mitu. Mit, mitem, historia mityczna, mitologia 238
4.3.2.2. Geneza mitu 241
4.3.2.3. Funkcje i podziały mitów 243
4.2.3.4. Związek mitu z rytuałem 244
4.3.2.5. Mit u Zygmunta Freuda i Claude'a Levi-Straussa 245
4.3.2.6. Mit - mitem - opowieść mityczna a fantazmat - fantazm - fantazja 248
4.4. Relacja "mit - fantazmat" a tożsamość 249
4.4.1. Równowaga mitów i fantazmatów 249
4.4.2 Nierozerwalność relacji mitu i fantazmatu oraz problem ich genezy 250
4.4.3. Przemiany mitów na przykładzie Freudowskiej interpretacji mitu o Narcyzie 252
4.4.4. Znaczenie interakcji "mit - fantazmat" na przykładzie terapii młodej kobiety 254
4.4.5. Relacja "mit - fantazmat" na przykładzie wiersza Rainera Rilkego 255
4.4.6. Ideacyjne źródła tożsamości: relacja "mit - fantazmat", relacja "Ja - świat" 258
4.5. Analiza Konotacyjna jako Boeschowska metoda fantazmato- i mitoanalizy 262
4.5.1. Podstawowe informacje o Analizie Konotacyjnej 262
4.5.2. Analiza Konotacyjna jako metoda diagnostyczno-terapeutyczna 263
4.5.3. Analiza Konotacyjna jako metoda badawcza 265
4.6. Znaczenie idei fantazmatu oraz mitu w myśli Boescha 271
4.6.1. Fantazmat w myśli Boescha 272
4.6.1.1. Podstawowe pytania dotyczące fantazmatu 272
4.6.1.2. Rola idei fantazmatu w myśli Boescha 274
4.6.2. Mit w myśli Boescha 275
4.6.2.1. Podstawowe pytania dotyczące mitu 275
4.6.2.2. Rola idei mitu w myśli Boescha 277
4.6.3. Interakcja mitu z fantazmatem 279
4.6.4. Tożsamość, mity i fantazmaty: syntetyczna prezentacja 280
4.7. Podsumowanie 286

Wnioski. PARADYGMAT ŚLADU. ZNACZENIE MITOCENTRYCZNEJ MYŚLI BOESCHA 287

1. Podsumowanie teorii działania sy4bolicznego i psychologii kulturowej Boescha 288
2. Krytyka propozycji Boescha 289
3. Mocne strony myśli Boeschowskiej 291
3.1. Przydatność poglądów Boescha dla psychologii kulturowej w świetle różnic między Boeschem a Piagetem 292
3.2. Psychologia kulturowa Boescha wo1:kc pogląd6w Carla Ratnera 294
4. Mit w stylu myślowym Boescha - podsumowanie 296
4.1. Styl myślowy zainicjowany przez Bóescha 297
4.2. Specyfika i novum Boeschowskiej kopcepcji mitu 297
5. Możliwości aplikacyjne mitocentryqnej psychologii kulturowej Boescha 299
6. Znaczenie i przyszłość Boeschowskiego wariantu psychologii kulturowej 300
6.1. Boesch Jako badacz 301
6.2. Obecny status i znaczenie myśli Boescha 302
7. Zakończenie 303

ZAŁĄCZNIKI 306

1. Wywiad z Ernestem Boeschem (fragmenty) 306
2 Omówienie znaczenia teorii Jeana Piageta!ila poglądów naukowych Boescha 314
3. Przedstawienie poglądów badaczy dorobku Boescha 321
4. Wiersz Rilkego 334
5. Zdjęcia 335
6. Listy Boescha 338
7. Kalendarium biograficzne Boescha (skrót) 339
8. Tłumaczenia wybranych terminów TDS Boescha . 341
9. Wykaz skrótów 342

BIBLIOGRAFIA OGÓLNA 343
BIBLIOGRAFlA PRAC ERNESTA BOESCHA 351
BIBLIOGRAFIA OPRACOWAŃ POŚWIĘCONYCH BOESCHOWI I JEGO MYŚLI 357
INDEKS OSÓB 359
INDEKS RZECZOWY 363
MYTHOCENfRIC CULTURAL PSYCHOLOGY OF ERNEST BOESCH (Summary) 367

Kategoria:

Wydział Psychologii i Kognitywistyki UAM

Skip to content