Brzezińska, A.I., Kaczan, R., Smoczyńska, K. (red.). (2010). Diagnoza potrzeb i modele pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

MATEUSZ WILIŃSKI
Modelowe strategie pomocy osobom z ograniczeniami sprawności: medykalizacja - usprawnianie - włączanie 60
1. Wprowadzenie. 60
2. Problem niepełnosprawności. 61
2.1. Określanie zjawiska niepełnosprawności jako problemu 61
2.2. Problem niepełnosprawności jako luka ekologiczna. 66
3. Strategia pomocy osobom niepełnosprawnym - medykalizacja 68
3.1. Główne założenia medycznego modelu niepełnosprawności. 69
3.2. Wady stosowania strategii medykalizacji. 75
4. Strategia pomocy osobom niepełnosprawnym - emancypacja. 77
4.1. Główne założenia społecznego modelu niepełnosprawności. 79
5. Strategia pomocy osobom niepełnosprawnym - usprawnianie. 86
6. Podsumowanie. 89
Bibliografia. 92

MACIEJ BtASZAK, ŁUKASZ PRZYBYLSKI
Rozszerzony model wsparcia osób niepełnosprawnych 96
1. Wprowadzenie. 96
2. Tradycyjny model wsparcia osób niepełnosprawnych. 96
3. Wiedza jako element modelu wsparcia społecznego. 99
4. Przykłady wiedzy rozszerzającej model wsparcia osób niepełnosprawnych. 101
4.1. Przypadek chorób rzadkich. 102
4.2. Wiedza na temat otoczenia człowieka - idea uniwersalnego projektowania. 109
5. Podsumowanie. 111
Bibliografia. 111

JOANNA URBAŃSKA
Właściwości ekosystemu społecznego osoby niepełnosprawnej a efektywność procesu rehabilitacji. 113
1. Wprowadzenie. 113
2. Struktura ekosystemu społecznego a proces rehabilitacji. 115
2.1. Zasoby osobiste. 115
2.2. Zasoby społeczne ekosystemu. 117
2.3. Usytuowanie przestrzenne. 119
2.4. Granice. 120
3. Procesy zachodzące w ekosystemie a proces rehabilitacji. 121
3.1. Interakcje.121
3.2. Tworzenie sieci. 123
3.3. Rozszerzanie granic. 123
3.4. Adaptacja. 124
4. Podsumowanie. 127
Bibliografia. 128

ŻANETA STELTER
Młodzi dorośli z niepełnosprawnością intelektualną: kontekst społeczny 130
1. Wprowadzenie. 130
2. Społeczne uwarunkowania dorosłości osób niepełnosprawnych intelektualnie 131
2.1. Kontakty z innymi. 132
2.2. Małżeństwo i rodzina. 134
2.3. Aktywność zawodowa. 137
3. Podsumowanie. 139
Bibliografia. 140

LUCYNA BAKIERA, ŻANETA STELTER
Wspomaganie rozwoju osób niepełnosprawnych intelektualnie. 143
1. Wprowadzenie.143
2. Pomoc niepełnosprawnym intelektualnie. 144
2.1. Formy wsparcia osób niepełnosprawnych intelektualnie. 144
2.2. Możliwości integracji niepełnosprawnych intelektualnie. 147
2.3. Autonomia szansą na dorosłe życie z niepełnosprawnością intelektualną 151
2.4. Autokreacja w kontekście ograniczeń intelektualnych. 155
3. Podsumowanie. 158
Bibliografia. 159

IZABELA FORNALIK
Seksualność osób niepełnosprawnych - obszary zaniedbane.163
1. Wprowadzenie.163
2. O seksualności osób niepełnosprawnych - stereotypy i fakty. 164
3. O rodzicach - z drugiej strony lustra. 167
4. O edukacji seksualnej - założenia kontra rzeczywistość. 171
5. O przemocy seksualnej - temat tabu w obrębie tabu. 174
6. O potrzebie wsparcia - oczekiwania osób niepełnosprawnych. 177
7. Dylematy w udzielaniu wsparcia - zamiast zakończenia. 178
Bibliografia. 179

KATARZYNA LINDA
Sytuacja mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce oraz osób niepełnosprawnych wchodzących w skład tej grupy.181
1. Wprowadzenie.181
1.1. Grupy mniejszości wśród niepełnosprawnych nieomawiane w pracy. 181
1.2. Źródła informacji omawianych w pracy. 182
1.3. Charakterystyka badań własnych. 183
2. Mniejszości narodowe i etniczne oraz ich sytuacja we współczesnej Polsce. 184
2.1. Kwestie definicyjne. 185
2.2. Struktura narodowościowa Polski przeddemokratycznej. 186
2.3. Liczebność mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce demokratycznej. 186
2.4. Struktura przestrzenna i "wyspy wielokulturowe". 188
2.5. Struktura wiekowa i płciowa. 189
2.6. Sytuacja formalnoprawna mniejszości w Polsce. 190
2.7. Sytuacja społeczna mniejszości i ich problemy. 192
2.8. Sytuacja Romów - grupy znajdującej się w najtrudniejszym położeniu wśród mniejszości. 193
3. Mniejszości z niepełnosprawnością w Polsce. 194
3.1. Problematyka omawianej grupy a możliwości zdobycia danych na jej temat. 195
3.2. Sytuacja osób niepełnosprawnych z mniejszości w świetle badań własnych. 195
3.3. Osoby niepełnosprawne z mniejszości w świetle danych demograficznych. 197
4. Podsumowanie i wnioski. 197
Bibliografia. 199

KATARZYNA LINDA
Działania podejmowane na rzecz przedstawicieli mniejszości narodowych i etnicznych z ograniczeniami sprawności: sytuacja w Polsce i poza jej granicami.201
1. Wprowadzenie. 201
1.1. Rok niepełnosprawności i Deklaracja Madrycka. 201
1.2. Tematyka oraz źródła. 202
2. Formy pomocowe dla niepełnosprawnych przedstawicieli mniejszości w Polsce. 203
2.1. Przykład działań na rzecz osób niepełnosprawnych z mniejszości narodowej. 204
2.2. Przykład pomocy dla osób z ograniczeniami sprawności z mniejszości etnicznej. 205
3. Przykładowe działania na rzecz osób z ograniczeniami sprawności pochodzących z mniejszości w innych krajach. 206
3.1. Hiszpania - wielowymiarowe działania w niwelowaniu barier. 206
3.2. USA - działania grup zaangażowanych na rzecz siebie samych. 208
4. Sytuacja ON z mniejszości w Polsce na tle przykładów z innych państw. 210
5. Przyszłe programy pomocowe dla osób niepełnosprawnych z mniejszości w Polsce - wnioski oraz podsumowanie. 211
Bibliografia. 212

KATARZYNA LINDA
Przyszłe mniejszości narodowe i etniczne w Polsce a sytuacja osób niepełnosprawnych z tej grupy.214
1. Wprowadzenie. 214
1.1. Niepełnosprawni z mniejszości w Unii Europejskiej.214
1.2. Problematyka i cele. 215
2. Mniejszości "rodzime" oraz osoby niepełnosprawne z tych grup.215
2.1. Mniejszości w świetle spisu powszechnego z 2002 roku. 216
2.2. Ślązacy.217
2.3. Kaszubi.218
2.4. Kaszubi i Ślązacy z ograniczeniami sprawności.219
3. Mniejszości osiadłych cudzoziemców. 219
4. Uchodżcy. 220
4.1. Uchodżcy jako mniejszość w Polsce. 220
4.2. Uchodźcy oraz pomoc osobom z ograniczeniem sprawności z tej grupy. 222
5. Osoby niepełnosprawne z przyszłych mniejszości jako temat ważny. 223 Bibliografia. 224

ANNA CIEPlELEWSKA
Rola organizacji gospodarki społecznej w procesie aktywizacji i integracji społeczno-zawodowej osób z ograniczeniami sprawności. Funkcje, możliwości, perspektywy. 226
1. Wprowadzenie. 226
2. Gospodarka społeczna - ujęcie teoretyczne. 228 2.1. Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwo społeczne: przegląd koncepcji i definicji 228
2.2 Uwarunkowania włączenia podmiotów gospodarki społecznej w proces aktywizacji i integracji społeczno-zawodowej osób z ograniczeniami sprawności 231
2.3. Obszary działania podmiotów gospodarki społecznej i przedsiębiorstw społecznych, w tym na rzecz osób ograniczeniami sprawności.234
3. Aktywność organizacji gospodarki społecznej w dziedzinie integracji społeczno-zawodowej osób z ograniczoną sprawnością. 235
3.1. Aktywność zawodowa osób z ograniczeniami sprawności - wyzwaniem dla aktorów sektora publicznego, prywatnego i społecznego. 235
3.2. Funkcja usługowa organizacji gospodarki społecznej na przykładzie usług rynku pracy. 238
3.3. Funkcja zatrudnieniowa organizacji gospodarki społecznej. Sektor społeczny jako pracodawca osób z ograniczeniami sprawności. 241
3.4. Organizacje gospodarki społecznej jako rzecznik oraz aktor wspierający zatrudnienie osób z ograniczeniami sprawności. 244
4. Podsumowanie. 245
Aneks.247
Bibliografia. 251

ANNA CIEPlELEWSKA
Ekonomia społeczna w obszarze usług społecznych dla osób z ograniczeniami sprawności. 254
1. Wprowadzenie. 254
2. Świadczenia sektora ekonomii społecznej dla osób z ograniczeniami sprawności. 255
2.1. Ekonomia społeczna - podstawowe informacje statystyczne i ocena działań sektora przez osoby niepełnosprawne. 255
2.2. Usługi opiekuńcze dla osób z ograniczeniami sprawności. 256
2.3. Usługi wychowania i edukacji przedszkolnej dla osób z ograniczeniami sprawności. 258 I
2.4. Cechy różnicujące i specyfika aktywności organizacji ekonomii społecznej w obszarze usług społecznych dla osób z ograniczeniami sprawności. 261
3. Podsumowanie. 262
Aneks.264
Bibliografia. 264

ALINA WOJTOWICZ-POMIERNA
Polityka państwa wobec osób niepełnosprawnych: dylematy systemowe. 267
1. Wprowadzenie. 267
2. Rezultat czy działanie? - konieczność zmiany podejścia. 267
3. Uwarunkowania zmian. 268
3.1. Interesariusze i architekci. 268
3.2. Cechy systemu. 269
4. Droga ku zmianom - kamienie milowe. 270
5. Cele systemu. 272
6. Adresaci, obszary i zakres wsparcia. 273
7. Zarządzanie systemem: poziomy, struktury i podział kompetencji. 277
8. Źródła i sposób finansowania. 279
9. Kwestie horyzontalne. 279
10. Podsumowanie. 280

Bibliografia. 280

ANEKS
Charakterystyka systemowego projektu badawczego finansowanego ze środków Unii Europejskiej - nr WND-POKL-01.03.0G-OO-041/08: Ogólnopolskie badanie sytuacji, potrzeb i możliwości osób niepełnosprawnych.,. 282
The description of a systemic research project funded by the European Union - N° WND·POKL-01.03.0G-OO-041/08 titled: A national study of the situation, needs and opportunities of persons with disabilities in Po/and. 297

Noty o autorach. 309

Streszczenie. 311